Çanakkale Savaşları | Markayurdu.Com

Çanakkale Savaşları

«« Önceki Döküman		Sonraki Döküman »»
Tarih	:	10.12.2010
Kategorisi	:
Okunma Sayısı	:	4487
Yorum Sayısı	:	0
Ekleyen	:	Aydın AYHAN

ÇANAKKALE SAVAŞLARI ve Posta Pulları

Çanakkale savaşları sırasında bütün karışıklığa rağmen posta hizmetleri devam ettirildi. 1915 yılında yeni pullar basılıp kullanıma sunuldu. Genellikle 1892,1897,1901,1905, 1908, 1909 ,1913 ve 1914 tarihli pullar üzerine sürsaj basılarak kullanıldı. Önceleri 1915 yılı başlarında kon lal içinde 1331(1915) altı köşe bir yıldız basıldı. Daha sonra hilal içinde ?Evlad-ı şüheda Vergisi? yazılı gene altı köşe yıldızlı sürsajlı pulla kullanıldı. 1916 dan itibaren gene başka bir cephe adına ?Tur-i Sina? sürsajlı pullarla birlikte 1916 Şubatına kadar hilal içine (1331) baha sonra (1332) tarihli fakat yıldızı beş köşe olarak çıkarıldı.

Eskilerin "Harb-i Umumi" dediği 1.Dünya savaşı yıllarında iki buçuk milyondan fazla insanımızı askere aldık. Şehit, ağır yaralı, ağır hasta ve esir olarak sekiz yüz binden fazla insanımızı kaybettik. sadece Çanakkale'de 8 buçuk ayda , resmi kayıtlara göre elli yedi bin den fazla şehit verdik. Sokaklar; birden bire yüz binlerce (rakam abartılı değildir) perişan şehit çocuğu ile doluverdi. Devletin bunları barındırmak, okutmak, yetiştirmek, açlık ve sefaletten kurtarmak için bir şeyler yapması gerekiyordu. Ama sürmekte olan harp şartları her şeyi zorluyordu. Çıkarılan bir irade ile; posta pullarına bir kuruş, tütüne ve müskirata (alkollü içecek)e "Evlad-ı Şüheda=Şehit Çocukları Vergisi" konuldu. Toplanan paralar mahallinde bu çocuklar için kurulan Eytam Müdüriyetlerinde toplandı çocuklara bir şekilde sahip çıkıldı.

1916 yılından itibaren Avusturya?da viyana devleti matbaasında bastırılan Dolmabahçe serisi adıyla anılan pulların üzerindeki resimlerin birisi büyük bir top mermisi önün de süngü takılmış tüfeği tutan bir Mehmetçik resmi yer alıyor. Artık doğrudan Çanakkale savaşları pullar çıkarılmaya başlanmıştı. 1917 yılından itibaren gene Viyana baskılı çeşitli renklerde pullar üzerinde ailesiyle ve çocuklarıyla vedalaşan bir asker, siperde ateş eden asker, top arabası başında ateş eden askerler, bir Çanakkale haritası üzerinde ay-yıldız , gene bir Çanakkale haritası yanında Padişah Sultan Mehmet Reşat?ın resmi tek başına cepheye giden bir asker görülmektedir. Bunların dışında diğer harp cephelerinden de görüntülerin bulunduğu ?Çeşitli çöl ve vaha manzaraları, çölde yürüyüş halinde askerler? pullarda basılmıştır.

Devlet, bu yıllarda posta pullarını propaganda amaçlı çıkarmaktadır. Mesela ; Kanal Harekâtı" üzerine çıkarılan pullarda "Mısır Piramitleri" görülmektedir. Yani; "buraları bizimdi..Bizim olacak.. Hedefimiz Mısır'dan İngilizleri kovmak ve eski topraklarımıza kavuşmak ..! " denilmek isteniyordu.

"Mescid'i Aksa önünde dikilen bir asker" resmedilmiş pul ile; "Biz Türkler , Mescid-i Aksa'nın bekçisiyiz..! " denilmek isteniyordu.

"Çocuklarıyla vedalaşan asker" resmedilmiş pul ile, bir bakıma " Her şey vatan için .!" deniliyordu.

Çanakkale Savaşları; ayrı ve seri konular olarak ele alınmıştı. zafer sonunda çıkarılan pullarda "Burasının bekçisi AY YILDIZ dır." imajı işlendiği gibi. Çok iyi bilinen, o zamanki gazete ve dergileri süsleyen , siperden ateş eden askerler, üzerinde Enver Paşa'nın da olduğu ateş eden topçular görülmektedir. (Enver Paşa, tepede ayakta tek başına dikilmektedir.)

Gazze Cephesi ile ilgili görüntülerde "Çöl Harekâtı" , hurma ağaçları, develer resmedilmiştir.

Cumhuriyetin ilanından sonra Çanakkale savaşlarıyla ilgili ilk pul 1955 de Çanakkale zaferinin 40, yılı hatırası olarak çıkarıldı. 15 kuruşluk olanında yeşil-bronz renkte üzerinde boğazı ve Gelibolu yarımadasının kuşbakışı resmi bulunuyor. 20 kuruşluk olanında kahverengi renkte top mermisi kaldıran Havranlı koca Seyit?in resmi var.30 kuruşluk pulda mavi gri renkte Nusret Mayın Gemisi fotoğrafı 60 kuruşluk pulda zeytini renkte Atatürk?ün Çanakkale savaşlarındaki fotoğrafı yer alıyor.

1965 yılında Çanakkale savaşlarını 50, yılı hatırası olarak bir pul serisi daha çıkartıldı. Çok renkli olan bu üçlü pul serisinde 50+10 kuruş olanının üzerinde Çanakkale boğazı ve üzerinde bir zafer çelengi, 90+10 kuruşlu pulun üzerinde Mehmet Çavuş abidesi önünde süngü takmış ve selam durmuş üç millete mensup ? Türk , İngiliz, Fransız ? askerleri bulunuyor.

130+10 kuruşluk pulun üzerinde Türk bayrağı ve Çanakkale şehitleri abidesi yer alıyor

Çanakkale savaşlarıyla doğrudan ilgili olarak çıkarılmasa da Atatürk?ün 50, ölüm yılı için özel blok pulun sol yanın da en üstte Atatürk?ün ?siperde düşmanı incelerken? çekilmiş çok ünlü fotoğrafı yer alıyor.

1990 da ?18 Mart Çanakkale savaşları ? pulu olarak 100 liralık tek bir pul çıkarılmış çok renkli olan bu pulun üzerinde çiçekler arasında Çanakkale abidesi üzerinde de bir bulut şeklinde gagasında zeytin dalı bulunan bir kuş sureti bulunuyordu.

1998 yılında Çanakkale savaşları serisi içinde 125,000liralık iki pul çıkarıldı. Yeni Zellanda Posta Lmt. Şti. ile anlaşılarak onların bu savaşlar anısına çıkardığı bu iki pul aynen Türk postaları tarafından da bastırıldı. Pullardan birinin üzeride yabancı bir yaralı asker (Anzak) kucağına almış taşıyan bir Mehmet, diğerinde babalarını bekleyen iki çocuk ve bir kadın resmedilmiş

Yaralıyı taşıyan Mehmet hikayesi Fransız Generali Guro tarafın dan da anlatılmıştır.

1, Dünya savaşı yıllarında Hilal-i Ahmer Cemiyeti ( KIZILAY ) tarafından da yardım pulları çıkarılmıştır. Pulların üzerinde sırtında yaralı taşıyan şapkasında Kızılay olan görevli bir asker , yaralıya ilaç içiren bir hemşire , bir Kızılay gemisi, sedyede yaralı taşıyan bir Kızılay askeri ,at üzerinde yaralı taşıyan bir asker Kızılay ve Türk bayrakları, tek bir hemşire, tek bir sıhhîye askeri , kar içinde giden Kızılay arabaları , deve üzerinde kurulmuş çadırda taşınan yaralılar ,Kızılay gemisi ve Alman , Türk, Avusturalya Kızılay ve Kızılhaç görevlileri ayrıca Süleymaniye camii üzerinde Kızılay resmi bulunuyordu.

EVLAD-I ŞÜHEDA VERGİSİ PULLARI

Seferberlikle beraber, "Harb-i Umumi" dediğimiz 1. Dünya Savaşı yıllarında iki buçuk milyon genç silah altına alındı. Dört uzun harp yılı süresince bunların 800.000 den fazlasını kaybettik. Sokaklarımız birden babalarını harp meydanlarında, vatan savunmasında kaybetmiş yüz binlerce yoksul, aç ve çaresiz çocukla doldu. Devletin bunlara sahip çıkması gerekiyordu.

Ülkenin hemen hemen her şehir ve kasabasının sokaklarında binlercesi görünen bu gibi çocukların, barındırılması, beslenmesi, giydirilmesi, eğitilmesi gerekiyordu. Çünkü babaları devletin dört bir yakasında vatan hizmeti için savaşırken, Hicaz'da, Gazze'de, Suriye'de, Irak'ta çöllerde kum yığınları içinde kavrularak , Kafkasya'da, Sarıkamış'ta dağlarda kar çukurlarında donarak , Çanakkale'de çelik yağmuru altında kan dökerek can verirken istedikleri tek şey; devletin yavrularına sahip çıkmasıydı.

Genç nüfus askere alındığından ülkede üretim durmuş, üstelik harp yılları boyunca askerdeki nüfus durmadan elde avuçta ne varsa tüketmişti. Devletin elinde bulunan birikim de sadece asker için harcanıyor, devletin bekası için cephelere gönderiliyordu.

Bu durumda devlet tekelinde bulunan bazı hizmetlerden ayrı bir vergi alınması, bu vergiden elde edilen gelirin de şehit çocuklarına (Evlad-ı şüheda) harcanması kararlaştırıldı. Bu konuda yayınlanan "İRADE" ile "Memalik-i Âli Osman" da bütün posta hizmetlerine ek bir vergi getirildi ve bu vergi sürsajlı pullarla alındı.

Bu bir çözümdü. İşe de yaradı.. Kısa sürede bu çocuklar yurtlarda, okullarda toplandı, eğitildi ve Devlete hayırlı fertler olarak yetiştirildi. Aslında, Çocuk Esirgeme Kurumu?nun kuruluşu her ne kadar farklı bir şekilde anılıyorsa da, Enver Paşa?nın önerisiyle toplanan bu gibi mali kaynaklarla, ?Evlâd-ı Şüheda?(Şehit Çocukları) nın bakımları ve yetiştirilmeleri için hazırlandı.

CAMA YAPIŞTIRILMIŞ BİR PULUN HİKÂYESİ

1954 de ilkokul ikinci sınıftayken babamın memuriyeti dolayısıyla Sındırgı?dan Balıkesir?e gelmiştik..

Babam daha önce, bir evin üst katını bize kiralamıştı. Alt katta ev sahibi yaşlı bir kadın oturuyordu. Aksi ve huysuz bir hanımdı. Biz çocuktuk. Oynarken gürültü yaptık mı bize bağırır, çekişir dururdu.

Kısa süre içinde nenenin hayatını öğrendik. 16 yaşında evlenmiş, kısa bir süre evli kalmış, seferberlikte eşi ihtiyat zabiti (yedek subay) olarak askere alınıp Çanakkale?ye gönderilmiş. Ve eşi Çanakkale?de şehit olmuştu. Kocasının eşyalarının hepsini saklamıştı. Hatta ara sıra çıkarır bize de gösterirdi.

Eşinin Çanakkale?den yolladığı mektupları ve bu mektupların birinin zarfından düşen bir pulu evinin içeriye bakan pencerelerine yapıştırmıştı. Hatta o zamanlar bende pul biriktirme merakı başlamıştı. Cama yapışık pulu yırtıp almak istemiştim. Nene bana müthiş kızmıştı.

Kim bilir neler yazıyordu o mektuplarda? Ama nene her sabah namazdan sonra her mektubu ayrı ayrı okur, her mektubu okuduktan sonra şehit kocasına fatihalar okur, günlük işlerine başlamadan önce de bir gün önce bıraktığı yerden başlayarak kocasının ruhuna hatim indirmeye çalışırdı.

Nenenin ziyaretçileri çok olurdu. Kocaları, oğulları Çanakkale?de ve diğer cephelerde şehit olan hanımlar gelir bitmez tükenmez dualarla, hatimlerle onları anarlardı. "Yakmacılık" denilen bir usul ile çıbanları iyileştirir, geçimini böyle sağlardı.

Geleni gideni çok olmasına rağmen Şemsi Nene, hiç sokağa çıkmazdı.

?Nasıl çıkarım..? Nasıl çıkarım..? Kocam Çanakkale?ye giderken ellerimi tuttu, gözlerimin içine bakarak ?Karıcığım.. Gençsin.. Güzelsin.. Gözüm arkada kalmasın.. Ne olur söz ve bana!.. Ben gelinceye kadar sokağa çıkma? dedi. İşte orda, şu kapının arkasında ona söz verdim. Nasıl çıkarım sokağa..? Ona söz verdim.. Nasıl çıkabilirim...? "

İşlerini, alışverişlerini hep akrabaları ve komşuları yapıyordu. Çünkü söz vermişti. Sokağa çıkamazdı.

Onun köşede, küçük tek bir pencere ile koridora bakan merdivenin dibinde karanlık bir odası vardı.

Bir akşam üstü babamla eve çıkarken Nene?yi o odanın köşesinde bir gelinlik giymiş, ayakta, ellerini göğsüne kavuşturmuş karanlıkta beklerken gördük. Boynunda iri taneli uzun inci bir gerdanlık vardı.

Babam şaka olsun diye takıldı. ?Nene hayrola, bugün pek süslüsün ya.. Ne var.. Bir şey mi oldu??

Nene gözlerini yerden ayırmadan kısık, çok derinlerden gelen bir sesle cevap verdi:

?Oğlum ben bugün evlendim. Bak, kocam yüz görümlüğümü de taktı.. kocamı bekliyorum..?

Babam hiçbir şey demeden gözlerinde yaşlarla kaçarmış gibi yukarı çıktı. Neneyi orada bütün gece o yalnızlığıyla baş başa bıraktık. Gürültü olur diye bizi erken yatırdılar. Soba bile yakmadık.

Ertesi gün günlük hayat eskisi gibi devam etti. Öğrendik ki hayatı boyunca her yıl evlendikleri gün Nene süslenip hep kocasını beklermiş.

Nenenin hiç çıkmadığı evden yıllar sonra cenazesi çıktı.

Nenenin gizli gizli, fısıldar gibi kendi kendine söylediği bir mani vardı:

"Esme rüzgar kal artık

Gözüm yaşı sel artık

Çanakkale?de kaldın

Çok bekletme gel artık"

Bir sabah çok erken okula giderken, nenenin cama yapıştırdığı o pulu gizlice öperken gördüm.. O pul , onun için dünyanın en kıymetli puluydu... Çünkü o zarfın üzerine yapıştırırken pula şehidinin dudakları değmişti...

Bu İçeriğe Yapılan Yorumlar

Henüz Yorum Yazılmamıştır...